زبان برنامه‌نویسی اسکرچ چیه و به چه دردی میخوره؟

مقدمه

قبل از آشنایی با زبان اسکرچ واجبه که بدونیم برنامه نویسی یعنی چی؟

تاحالا شده به جایی سفر کنید که اهالی اون منطقه با زبانی غیر از زبان شما حرف بزنن؟

اگر توی این موقعیت قرار بگیرید چه کاری انجام میدید؟

شاید باخودتون میگید اینا چه ربطی برنامه نویسی داره؟

توی دنیای برنامه نویسی برای اینکه بتونیم با کامپیوترها،گوشی های هوشمند و … حرف بزنیم و بهشون دستور بدیم یه کاری رو برای ما انجام بدن باید زبون اونها رو بلد باشیم.

به طور خلاصه برنامه نویسی یعنی برقراری ارتباط با یک ماشین (مانند ربات، کامپیوتر، گوشی هوشمند و…) به زبان خودش.

خیلی از ما وقتی اسم برنامه‌نویسی رو میشنویم یک صفحه نمایش کامپیوتر با یک عالمه از نوشته و کاراکترهای انگلیسی میاد توی ذهنمون.

همین تصویر غلط باعث میشه اعتماد به نفسمون رو از دست بدیم و فکر کنیم یادگیری برنامه‌نویسی سخته و از عهدش برنمیایم.

اما جالبه بدونین توی چند سال اخیر زبان های برنامه نویسی زیادی برای سنین پایین به وجود اومدن که ظاهر ساده و گرافیکی دارن و کار باهاشون انقدر راحته که حتی بزرگسالان و کسایی که میخوان تازه برنامه نویسی یاد بگیرن هم میتونن باهاشون کار کنن.

یکی از زبانهای برنامه نویسی مناسب کودک و نوجوان اسکرچ هست.

اسکرچ (scratch) چیه؟

اسکرچ یک زبان برنامه نویسی تصویری هست که برای کودکان و نوجوانان 8 تا 16 ساله طراحی شده.

کدها و دستورات این زبان مثل قطعه های پازل هستن و توی رنگهای مختلف دسته بندی شدن. با scratch میتونید انواع بازی، استان، انیمیشن بسازید و با سرگرمی برنامه نویسی رو یاد بگیرید.

فیلم زیر یک به صورت خلاصه یک دقیقه از کارهایی که میشه با scratch انجام داد رو نشون میده.

زبان برنامه‌نویسی scratch رو چه کسایی ساختن؟

محققان دانشگاه ام آی تی آمریکا به رهبری میشل رسنیک، به دنبال راهی بودن تا بتونن یک زبان برنامه نویسی راحت برای بچه ها بسازن. برای همین هم از روش بازی کودکان با لگو (قطعات خانه سازی) ایده گرفتن. همونطور که بچه ها با قطعات لگو میتونن وسایل جالب و سرگرم کننده بسازن با استفاده از دستورات ساده‌ی اسکرچ هم میتونن برنامه‌ها و بازی‌های جالب بسازن.

در تصویر زیر تیم سازنده scratch رو میبینید آقای میشل رسنیک (رهبر تیم) هم با یک دایره‌ی بنفش مشخص شدن.

تاریخ تولد scratch چه سالیه؟

اسکرچ نسخه‌ی یک اولین بار در سال 2002 (19 سال پیش!) به صورت آزمایشی و در سال 2005 به صورت رسمی و رایگان برای استفاده‌ی همه‌ی کودکان و نوجوانان منتشر شد.

ورژن دو scratch در سال 2007 با امکانات بیشتر و ورژن 3 این زبان هم در سال 2019 منتشر شد. در این ویدئو امکانات اضافه شده به نسخه سه این زبان رو میبینید.

زبان اسکرچ از اول هم فارسی داشت!

جالبه بدونین که scratch از همون نسخه‌‌ی اولیه از زبان فارسی پشتیبانی می کرده، تنها مشکلی که نسخه‌ی 1 و 2 با زبان فارسی داشتن این بود که کلماتی که حرف “ی” داشتن رو درست نشون نمیدادن. که این مشکل در نسخه‌ی 3 این زبان برطرف شد.

چه شکلیه؟

محیط اسکرچ خیلی ساده و گرافیکی و جذاب هست. در تصویر زیر قسمتهای مختلف این زبان رو مثل نوار منو، دسته‌بندی کد‌ها، شکلک و پس‌زمینه‌ها، افزونه‌ها و ناحیه‌ی کد‌نویسی را مشاهده می‌کنید.

وب سایت اسکرچ

در وب سایت اسکرچ میتونید به صورت آنلاین و بدون نصب برنامه وارد محیط این زبان بشید و برنامه‌نویسی کنید.

با ساخت حساب کاربری در اسکرچ هم میتونید برنامه‌هایی که ساختید رو به بقیه نشون بدید، پروژه‌های دیگران رو ببینید و دانلود کنید،لایک کنید، نظر بدید، از پروژه‌های بقیه ایده بگیرید و ازش برای تکمیل پروژه‌های خودتون استفاده کنید.

تا همین الآن که این مطلب رو برای شما مینویسم بیش از 64 میلیون کاربر در وب سایت اسکرچ عضو شدن و نزدیک به هفتاد میلیون پرو
ژه در وب سایت آپلود شده که روز به روز تعداش بیشتر می‌شه.

با استفاده از این لینک میتونید آمار لحظه‌ای سایت اسکرچ را ببینید. scratch.mit.edu/statistics

برای ساخت حساب کاربری در اسکرچ از این لینک کمک بگیرید:

این همه اسم، چرا اسکرچ؟

جالبه بدونین که اسم اسکرچ از یه حرکت مخصوص دی جی ها گرفته شده. بعضی از دی جی ها با حرکت دادن صفحه‌های دیسک به عقب و جلو آهنگهای مختلفی تولید میکنن که به این کار اسکرچینگ یا خراش دادن گفته میشه. به دلیل اینکه در اسکرچ هم با ترکیب کردن دستورات میشه بازی‌ها و برنامه‌های جدید تولید کرد، سازندگان این زبان اسمش رو اسکرچ گذاشتن.

زبان برنامه‌نویسی scratch در ایران

در کشور عزیزمون ایران و در چند سال گذشته آموزش برنامه‌نویسی با scratch به کودکان و نوجوانان در آموزشگاه های آزاد و خصوصی و برخی از مدارس شروع شده و با استقبال دانش اموزان و خانواده‌ها روبرو شده.

زبان اسکرچ به دلیل محیط ساده و جذاب، امکان فارسی شدن، نصب روی ورژن‌های مختلف ویندوز و از همه مهمتر استفاده رایگان از تمام امکاناتش در اکثر آموزشگاه‌ها و مدارس، به عنوان اولین مسیر و زبان برنامه‌نویسی برای تدریس به کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار میگیره.